Van Gogh in Arles

Na twee jaar in Parijs te hebben gewoond, besluit Van Gogh naar het zuiden te gaan. Hij heeft genoeg van het stadsleven en de lucht, en hij vertrekt in de winter van 1888 naar het Zuid-Franse plaatsje Arles. Uiteindelijk werd dat zijn meest productieve periode, en is ook het meest representatief voor zijn oeuvre. Hoe verliep zijn leven daar, en welke schilderijen heeft hij daar gemaakt?

Op 20 februari 1888 komt Vincent aan op het station van Arles. Bij aankomst gaat hij naar hotel-restaurant Carrel, waar hij twee maanden blijft. Het was eigendom van Albert Carrel en zijn vrouw Catherine Carrel-Garcin. Het was een klein gebouw, had een klein terras, en hij schilderde daar in de eerste drie dagen drie schilderijen, waaronder een gezicht op een slagerswinkel. Al snel klaagde hij over het geld en het eten die hij daar kreeg. Op 7 mei vertrok hij en nam zijn intrek in Cafe de la Gare. Zijn spullen die hij achterhield moest hij via een rechtszaak terug krijgen. 

Omdat er nog weinig te schilderen viel, begon Van Gogh met de brug Langlois, in het centrum. Daar werd de was gewassen, en was een oversteekplaats over een zijtak van de rivier de Rhône. Hij maakt van deze brug vier schilderijen, twee tekeningen, een aquarel en een schets.

Toen de lente aanbrak begon Van Gogh met het schilderen van amandelbloesem en de fruitbomen in een openbare tuin. Hij maakte in een maand tijd vijftien schilderijen van de bomen, en beschouwde het als een serie.  Een bijzonder schilderij daartussen is 'Roze perzikbomen'. Daar zit namelijk nog een titel aan vast, namelijk 'Souvenir de Mauve'. Een familielid van hem, Anton Mauve, was namelijk overleden. Daarom beschouwde hij dit als een herinnering aan hem, want hij heeft hem leren schilderen. Het schilderij beschouwde hij als een van de meest geslaagde uit de serie.

De zomer breekt aan

Vanaf 1 mei huurde Van Gogh al een atelier, wat later het bekende 'Gele Huis' werd. Voor vijftien franc per maand beschikte hij over vier kamers. Per 1 september nam hij daar zijn definitieve intrek. In de zomer schreef hij aan Theo dat ze moesten bezuinigen op verf, en dat hij tijdelijk schetsen en tekeningen ging maken. Dat deed hij ook. Vincent ging vaak naar de vlakte La Crau, wat een paar kilometer buiten de stad lag. Daar schilderde hij onder andere 'De oogst'. Tientallen keren vertrok Vincent te voet met zijn spullen naar de heuvel Montmajour, waar een oud klooster lag. In 2013 werd een schilderij ontdekt waar het klooster ook te zien is. Zelf was hij er minder tevreden mee. 

In de eerste week van juni ging Vincent op pad naar de Middellandse Zee, die hij graag wilde zien. Hij vertrok naar Saintes-Maries-de-la-Mer, een vissersdorpje 20 kilometer buiten Arles. De huizen deden hem daar aan Drenthe denken, vanwege de eenvoudige hutten. Ook daar schilderde hij de zee met de vissersboten, en het dorp zelf, wat toen tientallen inwoners had.

De meest bekende schilderijen van Van Gogh zijn de 'Zonnebloemen'. Uit de buurt plukte hij de bloemen en zette ze in een vaas van aardewerk. Daar zijn verschillende varianten van bekend, zoals zonnebloemen met een blauwe en een gele achtergrond. Oorspronkelijk was het de bedoeling dat het als decoratie diende voor het atelier, wat het middelpunt van een kunstenaarskolonie zou moeten zijn. Verschillende kunstenaars werden hiervoor uitgenodigd, zoals Bernard, maar niemand kwam. 

In het najaar begon hij met het schilderen van nachtschilderijen. De bekendste is daarvan 'Caféterras bij Nacht', geschilderd op 16 en 17 september 1888 op Place du Forum. De gedachte van Van Gogh was dat het geen schilderijen moesten worden met zwart, maar met blauw en groen. Daartegen plaatste hij gele lichtvlakken, wat een contrasterend effect geeft. 

Samenwerking met Gauguin

Eind oktober kwam er toch een kunstenaar opdagen voor zijn kunstenaarskolonie 'Het atelier van het zuiden'. Dat was Paul Gauguin. Maar hij vertrok niet vrijwillig naar Arles. Theo, de broer van Vincent, had namelijk een erfenis gekregen van oom 'Cent, zoals hij werd genoemd. Alleen had Vincent niets gekregen, want hij werd uit zijn testament verwijderd. Het geld ging naar Theo, die het vervolgens gebruikte voor geld om Gauguin naar Arles te krijgen. Vincent was over zijn toeren, en ze begonnen direct met schilderen bij Les Alyscamps, een oude Romeinse begraafplaats. Maar er kwamen al snel irritaties. Gauguin had namelijk de opvatting dat kunst vanuit het hoofd moet komen, en niet vanuit het zien. Van Gogh had juist het omgekeerde idee daarvan. Hij moest het onderwerp zien, en dan ook begrijpen door middel van kleur. Op aanraden van Gauguin begon Vincent ook met het schilderen vanuit het hoofd, alleen zijn dat niet zijn beste schilderijen. Verhoudingen kloppen meestal niet, en vormen nemen andere vormen aan. 'De Rode Wijngaard' is daar ook onderdeel van, wat het enige schilderij is wat hij verkocht. Tussendoor begon Van Gogh te schilderen van de familie Roulin. Joseph Roulin was de postbode van Vincent, en hij was bereid om voor hem te poseren. Uiteindelijk maakte hij zo'n twintig schilderijen van de familie, en het meest van de vrouw van Joseph. Die schilderijen staan onder de naam 'La Berceuse'. 

Op 23 december gaat het mis. Na een ruzie met Gauguin snijdt Vincent zijn eigen oor af, geeft het aan een prostituee en gaat in bed liggen. Gauguin vertrekt tijdelijk naar een hotel in de buurt. De volgende ochtend komt hij naar het huis en het staat vol met politie. Paul wordt ervan verdacht dat hij dit heeft gedaan, en het gerucht gaat als een lopend vuurtje naar Parijs. Hij gaat naar binnen en ziet Van Gogh, en vertelt aan de politie dat er een dokter moet komen. Felix Rey wordt dat uit het plaatselijke ziekenhuis. Theo komt vanuit Parijs naar Arles, en hij blijft er maar een dag. Gauguin zegt nog tegen hem dat hij Vincent heel goed moet verzorgen en lief voor hem moet zijn, en vertrekt samen met Theo naar het noorden. 

In het ziekenhuis wordt Van Gogh al snel beter, en gaat ook schilderen in het ziekenhuis. Onder andere de tuin en slaapzaal schildert hij. Ondertussen bezoekt Joseph Roulin hem. Al na twee weken wordt hij ontslagen uit het ziekenhuis, en hij begint met twee zelfportretten met het verbonden oor. Daarop volgend maakt hij ook kopieën van de 'Zonnebloemen', drie in totaal. Maar al snel daarna volgt er een psychische aanval, waardoor hij weer moet worden opgenomen. Weer wordt hij ontslagen en naar huis gestuurd. Maar de buurt ondertekent een petitie, zodat hij verdwijnt uit Arles, omdat zij vinden dat hij gevaarlijk is voor hen. Zelfs goede vrienden tekenen de petitie. Uiteindelijk wordt er besloten dat Van Gogh 's avonds in het ziekenhuis moet verblijven, en overdag naar zijn atelier kan. Maar in mei vindt Van Gogh ook dat het tijd is om te gaan, en naar een rustoord in de buurt te gaan. Twintig kilometer verderop vindt hij een oud klooster in Saint-Remy, waar hij onder andere de 'Sterrennacht' schildert.

Wenst u een van zijn schilderijen uit deze periode, of een andere Van Gogh? Ga dan naar het vrijblijvende offerteformulier, en vraag uw handgeschilderde Van Gogh aan.