'Het Melkmeisje' van Johannes Vermeer
Van Gogh bewonderde Rembrandt, maar hij was ook gefascineerd door Johannes Vermeer. Hij schreef over zijn werk: 'Is het niet curieus dat die Delftsche v.d. Meer in den Haag zoo prachtig van kleur is gebleven, met een heele serie van krasse toonen van rood, groen, grijs, bruin, blaauw, zwart, geel, wit'. Ook de blauwe luchten rondom Arles omschreef hij alsof het uit een schilderij van Vermeer kwam. In 1885 bezocht Van Gogh het Rijksmuseum in Amsterdam, en raakte daar betoverd door het 'Joodse Bruidje' van Rembrandt. Hij moet 'het Melkmeisje' (ca. 1660) van Vermeer daar ook hebben gezien, want deze twee schilderijen staan in de zelfde galerij. Laten we wat beter kijken naar Vermeers meesterwerk.
We zien een vrouw die aandachtig melk uitschenkt. Haar handen en haar gezicht zijn rood van het werken in de zon. Op de tafel staat wat brood met een karaf van Delfts aardewerk. Vanuit het raam komt licht van boven, die de vrouw en het straaltje melk belicht. Aan de muur hangt een broodmand, met daarnaast een metalen bak. Rechts op de grond staat een stoofje, waar mensen vroeger zich mee konden opwarmen.
Op het eerste gezicht lijkt het een rustig en schoon tafereel. Maar schijn bedriegt. In de muur zijn kapotte spijkergaten te zien. Ook de spijkers die er nog inzitten, lijken ook niet zorgvuldig in de muur aangebracht te zijn. In het raam zit kapot glas. Onder het raam is de muur beschadigd door schimmel door het vocht in de kamer. Op de grond liggen ook overal voorwerpen die daar niet horen. Maar ondanks de rommel creëert Vermeer toch een schoon en overtuigend geheel.
Opvallend is Vermeers kleurgebruik. Hij gebruikt fel rood, blauw en geel naast elkaar. Dit zijn de primaire kleuren. Rond de 17e eeuw begon de kennis over dit soort theorieën pas op te komen. Naast het blauw en het geel gebruikt hij groen, wat weer contrasteert met het rood van haar rok. Het blauw is overigens het peperdure pigment lapis lazuli, een halfedelsteen wat helemaal uit Afghanistan kwam. In die tijd was het duurder dan goud, dus het is erg apart dat Vermeer beschikte over heel veel van dit pigment. Vermoedelijk moet hij dit ontvangen hebben van zijn Messias Pieter van Ruijven, die zo'n 20 van zijn schilderijen bezat.
Hoe kwam Vermeer tot zijn composities? In (bijna) al zijn interieurstukken zijn er gaatjes aanwezig in de verflaag. Bij het melkmeisje is dit aanwezig iets boven de kan. Dit verklaart het perspectief van het raam, en zelfs de stroom van de melk. Een ander technisch aspect is het gebruik van lichtpuntjes waar het licht valt. Als je bijvoorbeeld inzoomt op het brood, dan is het brood opgebouwd in puntjes. Het is dus een optische truc die hij heel goed beheerste.
Wat bewondert u aan het Melkmeisje?
Heeft u altijd dit meesterwerk aan uw muur willen hebben? Dat kan! U kunt 'Het Melkmeisje' aanvragen in olieverf op doek, met uw gewenste afmetingen. Vul vrijblijvend het offerteformulier in, en u ontvangt binnen 24 uur bericht.
